Het beheer plan wordt herzien. Een van de belangrijkste problemen is de ernstige verdroging van de hele Brabantse Wal. Dit wordt veroorzaakt door weinig regenval, hete droge zomers, waterwinning door Evides en wateronttrekkingen voor de landbouw. We hebben de Raad van State gevraagd de provincie op te dragen het nodige extra onderzoek te doen en de nodige extra beheermaatregelen in het beheerplan BW op te nemen om volledig invulling te geven aan de, voor het gebied geldende, ‘Sense of urgency’ van de wateropgave tot herstel en behoud van grote (zeer) zwak gebufferde vennen in grote open heidevelden.

We hebben hierop gewezen in ons bezwaar bij de RvSt. Evides heeft geen hoger beroep ingesteld. RvSt heeft onze bezwaren afgewezen maar geeft wel aan dat provincie iets moet doen aan de water onttrekkingen door de landbouw. 

Verder is duidelijk dat het Waterschap nog niet voldoende maatregelen neemt om water vast te houden. Zo wordt met betrekking tot het beheer van stuwen op watergangen te weinig vanuit het watersysteem gekeken (water vasthouden) en teveel van het individuele boerenbelang (vaak onnodig te snel afvoeren). De groene partijen hebben hun opmerkingen op het nieuwe waterbeleidsplan waterschap Brabantse Delta geformuleerd.

Op 14-06-2022 was onze advocaat bij de RvSt en werd gesproken over  de waterwinning. Bedrijven hebben een oude vergunning die geldig blijft. Agrariërs hebben die vooralsnog niet nodig, bezien wordt of dit zo blijft.

We dringen er op aan dat onderzocht wordt of kwelwater ri. Markiezaat gestuurd kan worden i.p.v. lozing op de Westerschelde.

Regionaal water en bodemprogramma is vastgesteld door de provincie. Het is de bedoeling zuiniger om te gaan met grondwater. Verbetering van de bodemstructuur moet leiden tot betere sponswerking en meer water vasthouden. De provincie is verantwoordelijk voor diepe grondwater en neemt maatregelen om grote winningen te beperken. Het waterschap regelt ondiepe grondwater en oppervlaktewater. Hier zijn nog veel problemen. Kleine onttrekkingen (tot 10m3 per uur) zijn vergunningvrij. Dit is vooral voor agrarisch gebruik. Alle kleine onttrekkingen samen hebben een fors effect, zeer negatief voor natuur. De zienswijze van Werkgroep Behoud de Peel geeft een berekening van de effecten voor die streek. Dat heeft geleid tot een aanpassing van de vergunningen aldaar.

De recreatiedruk is sterk toegenomen door covid-19 en de aanleg van nieuwe mountainbikeroutes. Er zijn nieuwe routes aangelegd (o.a. om bezoekersstromen te scheiden owv onderlinge hinder (wandelaar, fietser, …) maar er zijn heel wat tekortkomingen.  Zo zijn andere kleine paadjes niet fysiek afgesloten, hoewel dit in de ecologische studie verbonden aan de vergunningverlening dit duidelijk als voorwaarde is gesteld. Daardoor is het dichte netwerk aan paden in het gebied alleen maar toegenomen, waardoor het gebied waar geen recreatie is, of waar recreatie geen negatieve impact heeft alleen maar kleiner is geworden.

Namiro heeft een uitbreide toelichting gegeven waarin alle feiten en falen duidelijk aangekaart werden. Dit is aan de beheerder van het Grenspark voorgelegd, maar heeft nog niet geleid tot duidelijke maatregelen. De realisatie van deze nieuwe paden geeft aan dat het Grenspark kiest voor ‘minder hinder voor de bezoeker’ terwijl in N2000-gebied het belang van de natuur voorop staat zodat de ingrepen in het gebied steeds zouden moeten leiden tot ‘minder hinder voor de natuur’ of ‘versterken van de natuurwaarden’.  

Er wordt op initiatief van de provincie regionaal geïnventariseerd welke mogelijkheden er zijn om zowel de natuur als de agrarische sector voldoende perspectief te bieden. De Brabantse Wal is een van de aangewezen gebieden met complexe opgaven

Het contract voor militaire oefeningen op het terrein van Natuurmonumenten is opgezegd. Defensie moet zelf zoeken naar een alternatieve locatie, uiterlijk in 2027 moet dit gereed zijn. Momenteel worden meerdere opties bekeken, maar er is nog geen duidelijkheid over de keuze van defensie en de haalbaarheid van de plannen.

De aangescherpte opdracht in het kader van de NAVO-verplichtingen houdt onder meer in dat er meer oefeningen zullen worden gehouden op de grond om algemene militaire vaardigheden te trainen. Daarnaast worden er ook meer oefeningen gehouden met luchtlandingen vanuit helikopters en het weer ophalen van troepen. Daarvoor moet een terrein aan specifieke eisen voldoen. We maken ons zorgen over de verstoring die dit met zich mee kan brengen in de natuurgebieden.

De spanningen in de wereld nemen toe en ook in Europa zien we de conflicten ernstiger worden. Dit heeft gevolgen voor de eisen die worden gesteld aan defensie. Alleen meer geld beschikbaar stellen is niet voldoende, er zijn ook meer mensen nodig en die mensen moeten oefenen om hun taken goed te kunnen uitvoeren. Dit alles leidt tot een grotere behoefte aan ruimte voor defensie. Dan gaat het om fysieke ruimte, maar vooral ook om vergunningsruimte. Denk daarbij aan stikstofruimte en geluidsruimte. Meer vluchten, meer schietoefeningen, meer verkeersbewegingen, meer onderhoud aan vliegtuigen, helikopters en rollend materieel. Brabant heeft de meeste militaire vliegvelden: Woensdrecht, Gilze-Rijen, Volkel en Eindhoven en ook het opnieuw in gebruik nemen van de Peel is een optie.  Het aantal vluchten zowel van jachtvliegtuigen als van helikopters zal stijgen. Daarnaast is er behoefte aan gebieden waar laagvliegoefeningen gehouden kunnen worden.

In het programma Ruimte voor Defensie staan al deze voorgenomen ontwikkelingen uitgebreid benoemd en toegelicht.

Specifiek voor de vliegbasis Woensdrecht zal het gaan om een nieuwe schietbaan, meer oefeningen van militaire vaardigheden en de brandweer en meer onderhoud en testen van de motoren van de nieuwe F35 en onderhoud aan de Apache Echo ipv de Delta. Ook een toename van het aantal vluchten met jachtvliegtuigen is niet uitgesloten, want de toename van het aantal vluchten wordt over meerdere vliegvelden verdeeld. Voor laagvliegen is onder andere Zeeland in beeld.

Daarnaast zijn er plannen voor een uitgebreide modernisering van de hele vliegbasis. Veel gebouwen zijn nog uit de jaren ’50 en voldoen al lang niet meer aan de huidige eisen. De nieuwe gebouwen zullen energiezuinig zijn, beter aangepast aan de nieuwe taken en comfortabeler en veiliger voor de gebruikers. Ook de afwikkeling van het verkeer kan beter, daarom wordt er gekeken naar de mogelijkheid om een soort transferium of busstation te ontwikkelen vlakbij de basis. 

De vliegbasis gebruikt erg veel energie en ook daar kan veel verbeteren. Er wordt gekeken naar het opwekken van duurzame energie op de basis zelf, bijvoorbeeld door zonnepanelen en misschien geothermie en hergebruik van restwarmte. Dit gaat in het kader van het programma OER: Opwekken Energie op Rijksgronden. De kans bestaat dat de vliegbasis zoveel energie gaat opwekken dat levering aan de omgeving mogelijk is. Dit betekent het aanleggen van een energiehub.

Namiro begrijpt de behoefte aan uitbreiding van de mogelijkheden voor defensie, maar we zien ook dat Brabant wel erg zwaar belast gaat worden. We zullen hier te maken krijgen met meer drukte, meer vliegbewegingen en meer geluidsoverlast. Uiteraard bekijken we wat dat betekent voor de belasting van het leefmilieu voor mensen, maar we richten ons vooral op het beoordelen van de effecten op natuur. De beschermingsregels voor N2000 stellen dat de natuurdoelen niet in gevaar mogen komen. Daarom zijn we kritisch op de stikstofuitstoot die dit alles met zich meebrengt en op de verstoring van vogels en andere dieren in de natuurgebieden rond de vliegbasis. Maar we kijken ook naar de invloed van laagvliegen boven de Zeeuwse delta. Als er gekozen wordt voor laagvliegen boven open water in plaats van boven land, kan dat voor mensen minder overlast opleveren, maar zijn met name trekvogels de dupe. Verstoring van overwinterende vogels betekent dat ze opvliegen, extra energie verbruiken en dat moeten ze dan weer zien aan te vullen door meer eten. Dat kan betekenen dat ze meer grazen op landbouwgrond, maar ook dat ze meer moeten foerageren in de slikken en schorren. Een negatieve energiebalans leidt tot een slechtere overlevingskans, juist voor de kwetsbare soorten.

Lees meer over ruimte voor defensie of download het rapport onderaan de pagina op deze website.